17 Ağustos 1999 ve 12 Kasım Düzce depremleri ile büyük bir yıkıma uğrayan Düzce Fay Yasası dışında tutulurken, Meclis'e sunulması planlanan 'Fay Yasası' kapsamında içlerinde komşu il Bolu ve Sakarya'nın da bulunduğu 18 il içinde yer almaması şaşkınlık yarattı.

Birinci Derece Deprem Bölgesi olmasına rağmen Düzce’nin kapsam dışında tutulduğu 18  ilde uygulanacak fay yasası ile, fay hattı üzerinde bulunan 100 bin binanın dönüştürülmesi ve daha güvenli bölgelere taşınması gündeme geldi.

Sivil toplum kuruluşları, üniversiteler, meslek odaları ile kamu kurum ve kuruluşlarının yer aldığı Türkiye Afet Risk Azaltma Platformu'nun düzenlediği toplantının ardından bir yasal düzenlemeye ihtiyaç olduğuna ilişkin ortak fikir çıktı. Karar sonrası açıklama yapan İçişleri Bakanı Süleyman Soylu yasal düzenleme için çalışma ekibinin oluşturulduğunu kaydetti. Her biri alanında uzman deneyimli isimlerin oluşturduğu çalışma grubunun hazırlayacağı taslak metin önümüzdeki günlerde Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne sunulacak.

Afet riskini en aza indirmek ve fay hattı geçen kentlerde, insanların can ve mal güvenliğinin sağlanması için gündeme gelen 'Fay Yasası' ile fay hatları üzerinde gerçekleşen yapılaşmaların önüne geçilmesi, mevcutta var olanların ise kentsel dönüşümle yıkılarak vatandaşların daha güvenli bölgelere taşınması planlanıyor.

Ancak 1999 yılında 2 büyük deprem yaşayan ve fay hattının üzerinde bulunan ve aynı zamanda yüksek deprem riski altında bulunan Düzce, yasa kapsamındaki iller arasında yer almadı.

486 DİRİ FAY VAR

Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü tarafından en son hazırlanan Türkiye Diri fay Haritası'na göre ise ülke genelinde 5.5 ve üzeri deprem üretebilecek 486 diri fay veya fay segmenti bulunuyor. Yapılan bir araştırmaya göre büyük deprem üretme potansiyeli bulunan diri fayların yerleşim yerlerine olan uzaklıklarına bakıldığında da 18 ilin merkezi, 80'i aşkın ilçe ve 502 köy fay hatları üzerinde yer alıyor.

Fay hatlarının geçtiği 18 il ise Aksaray, Bolu, Sakarya, Yalova, Bursa, Balıkesir, Manisa, İzmir, Aydın, Denizli, Erzurum, Kahramanmaraş, Hatay, Hakkari, Muğla, Eskişehir, Kütahya, Bingöl olarak öne çıkıyor.

DÖNÜŞÜMDE ÖNCELİK VERİLECEK

Henüz çerçevesinin tam olarak netleşmediği yasal düzenlemeyle kentsel dönüşüm çalışmalarında fay hatları üzerinde bulunan yerleşim yerlerine öncelik verilmesi gündemde. 11. Kalkınma Planı'nda da her şehre ayrın bir dönüşüm projesinin hazırlanıp hayata geçirilmesi, acil dönüştürülmesi gereken yerlerin tespiti için çok ölçütlü değerlendirme sisteminin uygulanması ve fay hatlarına yakın yerlere dönüşümde öncelik verilmesi yer almıştı.

İMAR PLANLARI DEĞİŞECEK

Yasal düzenlemeyle fay hatlarına yönelik yapılmış binaların yıkılıp daha güvenli bir bölgeye taşınması da planlanıyor. Öte yandan belediyelerin bu alanlar için inşaat izni verilmesinin önüne geçilmesi için de imar planlarında kalıcı düzenlemeler yapılması ve hiçbir şekilde bu alanlara yapım izni verilmeyerek verilenlerin ise düzenleme kapsamında yıkılması öngörülüyor. Fay hatları üzerindeki yapıların dönüşümü için kredi ve faiz gibi gerekli tüm finansman desteği de sağlanacak.